Voor de Provincie Utrecht hebben we de Handreiking Werken met een Soortenmanagementplan (SMP) geschreven. Dit hebben we gedaan in samenwerking met Web of Life Consultancy en met medewerking van WesselinkvanZijst en het projectteam Biodiversiteit in Stad en Dorp van de Provincie Utrecht.
Wat was het probleem?
In het ruimtelijk domein komen veel opgaven samen: de bouw van nieuwe woningen, de verduurzaming van de woningvoorraad én het beschermen van kwetsbare biodiversiteit. Beschermde diersoorten, zoals vleermuizen, gierzwaluwen en huismussen, gebruiken gebouwen als leefgebied. Hierdoor kunnen zelfs kleine ingrepen, zoals het isoleren van een woning en het plaatsen van een dakkapel, ecologische verstoring veroorzaken. Het verstoren of verwijderen van verblijfplaatsen is verboden volgens de Omgevingswet en vraagt om ecologisch onderzoek en vergunningen, wat een tijdrovend en kostbaar proces is voor woningeigenaren en woningcorporaties.
Een Soortenmanagementplan (SMP) biedt een oplossing door gemeenten in staat te stellen proactief en gebiedsgericht te werken. Door ecologisch onderzoek en beschermingsmaatregelen vooraf te organiseren, kunnen vertragingen en kosten voor particulieren, woningcorporaties en projectontwikkelaars worden beperkt en loopt de energietransitie geen vertraging op. De Provincie Utrecht loopt voorop op het gebied van SMP’s: alle gemeenten in de provincie hebben een SMP of zitten in het proces richting het verkrijgen van een SMP. Het hebben van een SMP betekent echter nog niet dat een gemeente ‘klaar’ is. De grote vraag is hoe daadwerkelijk gewerkt dient te worden met een SMP. De Natuurverdubbelaars is gevraagd om te helpen deze vraag te beantwoorden.
Hoe hebben we dit aangepakt?
Binnen dit traject hebben we een leertraject georganiseerd en een handreiking opgesteld om gemeenten te helpen werken met een SMP. Het leertraject omvatte het organiseren van verschillende kennisbijeenkomsten voor de SMP-coördinatoren van de Utrechtse gemeenten. We hebben twee groepen gecreëerd: één voor de koplopers (gemeenten die al (bijna) over een SMP beschikken) en één voor het peloton (gemeenten die nog in de pre-SMP fase zitten). Na het ophalen van de behoeften hebben we kennisbijeenkomsten op maat gemaakt, waarbij we voor de inhoud enerzijds uit eigen ervaring en expertise hebben geput en anderzijds waar nodig specifieke expertise erbij hebben gehaald. Daarnaast vormden de kennisbijeenkomsten een vruchtbare bodem voor kennisuitwisseling en tevens een start van een netwerk van pionierende SMP-coördinatoren.
Met de geleerde lessen vanuit de kennisbijeenkomsten op zak, hebben we vervolgens de “Handreiking Werken met een SMP” voor gemeenten opgesteld. Hierin wordt onder andere geschetst wat het behelst om opgavegericht te gaan werken met een SMP en welke rol de SMP-coördinator hierin dient te vervullen. Andere onderwerpen die aan bod komen zijn de baten en kosten van werken met een SMP, de functieomschrijving van de SMP-coördinator, lessen uit de praktijk en de instrumenten waarover de SMP-coördinator kan beschikken. De visueel aantrekkelijke vormgeving zorgt ervoor dat de handreiking prettig te lezen is. Op deze manier wordt de kennis geborgd voor de SMP-coördinatoren.
Resultaten
Bij de lancering van de handreiking bleek dat SMP-coördinatoren van gemeenten blij zijn met de handreiking en positief terugkijken op de kennisbijeenkomsten. Zo zijn gemeenten geholpen voor wat betreft de bescherming van de biodiversiteit en de voortgang van de energietransitie. In onderstaand overzicht worden de activiteiten rondom een SMP onderverdeeld. De activiteiten worden verder toegelicht in de handreiking.
